Moda sektöründe erkek egemen sisteme başkaldırıp, kendi imparatorluğunu kuran; yaptıkları tasarımların yanı sıra dünya görüşleriyle de modaya damgasını vurmuş, bizlere ilhan olmuş dünyaca ünlü 5 kadın modacıyı hatırlamak istedik.
Coco Chanel
Gabrielle Bonheur ‘Coco’ Chanel, kendi doğrularından asla taviz vermeyen, isyankar, kadın modasında devrimler yaratan Time dergisinin 20.yüzyılın en önemli 100 kişisinden tek moda tasarımcısı kadını… Gelenekleri yıkarak devrim niteliğinde tasarımlar yapan ‘Coco’ 1920’lerde korselerden kurtuldu, sadeliği şıklığın anahtarı olarak gösteren moda akımının öncüsü oldu. 1926’da ise; ‘little black dress’ olarak adlandırılan fenomen bir parçaya imza attı. Coco Chanel, sadece kadınları değil Türk askerini de giydirdi. 1930’lu yıllarda Atatürk, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin üniformalarını Coco Chanel’e tasarlattı. Türk Ordusu, 1980’lere kadar Coco Chanel imzalı üniformaları giydi.
Elsa Schiaparelli
Elsa Luisa Maria Schiaparelli, döneminin en yaratıcı tasarımcılarından biri. 1930’lu yıllarda moda dünyasına farklı ve cesur bir soluk getirerek adını ölümsüzleştirmeyi başardı. 1890 yılında aristokrat bir ailenin kızı olarak dünyaya gelen Elsa Schiaparelli, aristokrat ailesine uymayacak kadar yaramaz ve tembel bir çocuktu. Ancak Elsa, küçük yaşlarından itibaren alışılmışın dışında düşünceleri olan ve okumaya yazmaya meraklı bir çocuktu. Öyle ki, Elsa dokuz yaşında Roma Üniversitesinde felsefe eğitimine başlayıp, iki yıl sonra ilk kitabını çıkardı. Ancak bu kitap ailesini mutlu etmemişti. Onlar Elsa’nın okuma yazma zamanının bittiğini artık evlenme zamanının geldiğini düşünüyorlardı. Elsa, ailesinin onu evlendirme kararı sonrasında, ailesinden kaçıp İngiltere’ye çocuk bakıcılığı yapmaya başladı. Evlilikten kaçarken bir konferansta tanıştığı Kerlor’la evlenen ve hamileyken terkedilmesiyle evliliği bitmiştir. Ancak kızının doktorunun eşiyle tanışması Elsa Schiaparelli’nin hayatını değiştirmiştir. Doktorunun eşinin sayesinde edindiği çevreyle artık onu tutmak mümkün değildir.
1927’de açtığı atölyesinden il çıkan tasarımlarından biri yanılsamalı kazaklardı. İlk tasarımı Fransız Vogue tarafından yılın ‘sanatsal bir başyapıt’ başlığıyla yayınlandı. Elsa Schiaparelli’nin ünü Avrupa’dan Amerika’ya ulaşınca birden Hollywood’un da gözde isimlerinden oluverdi. Tasarımları ‘Moulin Rouge’, ‘Everyday’s a Holiday’ gibi otuzdan fazla Hollywood filminde kullanıldı. Elsa Schiaparelli bundan sonrada moda dünyasında ilklere imza atmaya devam etti. Sırtı açık mayo, etek görünümlü şort, görünmez sütyen, şeffaf fermuarlı yağmurluklar bunlardan bir kaçı…
Madaleine Vionnet
Madaleine Vionnet modanın mimarı olarak bilinen, moda dünyasının devrimci ruhlu kadınlarından bir tanesi. 1912’de Paris’te kurduğu Vionnet Modaevi ilklere imza attığı modaevidir. Vionnet drapelerin; korse, kup ve kontürlerden kurtulmuş ipek ve kreplerin akıp gittiği bugün hala giymekten keyif aldığımız Helenistik elbiselerin tasarlandığı yerdir. Madaleine Vionnet o dönemde kadınlara öyle rahat ve şık kıyafetler tasarladı ki, bugün hala onun form ve tasarımları kullanılabiliyor.
Madaleine Vionnet sadece tasarımlarıyla devrim yaratmamış, toplumun kadınlara dayattığı kısıtlamalardan da kurtarmak için attığı adımlarla ilklere imza atmıştır. Henüz çalışanların sağlık ve refahını arttıracak kanunların olmadığı dönemlerde; atölyesinde çalışan dikişçi kadınların kullandığı tabureler yerine kolçaklı ve arkalıklı koltuklar yaptırmış, çalışanlarının çocukları için kreş kurdurmuş, atölyesinde sürekli bulunan bir doktor görevlendirmiş ve ücretli izin dönemini başlatmıştır.
Mary Quant
Mary Quant, zamanının ve geleceğin trendlerini belirleyen moda ikonlarındandır. Mary Quant’ı 60’larda tasarladığı ve ‘mini etek’ ismini verdiği tasarımıyla tanıyoruz. O dönem için kısa bir etek giymek çok büyük cesaret gerektiriyordu. Öyle ki; vitrininde mini etek olan mağazalar taşlanıyordu. Bu durum; kadınların özgürlüklerine vurulmaya çalışılan bir zincir olarak görülüp, bir tepki ve mesaj olarak kadınlar tarafından sahiplenildi. Mini etek artık bir kıyafetten fazlası haline gelmişti. Mary Quant, plastik çizme, yağmurluk ve hipster pantolon tasarımlarıyla da moda da çığır açmıştır.
Amelia Bloomer
Listemizin son ismi Amelia Bloo, aslında bir tasarımcı değil, kadınların sosyal konumunda devrim niteliğinde adımlar atan, kadınların giyim tarzına dair yaşadığı dönemin çok ötesinde atılımlar yapan kadınlardan bir tanesi. Lily adında yerel bir kadın dergisinin sahibi olan Amelia Bloomer’i dergide ziyarete gelen kuzeninin üzerinde gördüğü diz altına kadar gelen eteklerinin içinde ayak bileklerine kadar uzanan pantolonları, belinde bir kuşağı olan, geniş pilesiz ve korsesiz bir elbisenin modelini ve çizimlerini dergisinde yayınlamasıyla, bu rahat kullanımlı elbisenin kadınlar arasında yayılmasına ön ayak oldu. Aslında, aynı yıllarda Osmanlı topraklarında ‘şalvar’ yoğun olarak kullanılıyordu. Emeğiyle yaşamın içinde olan, ata binen, tarlada çalışan kadınlar için şalvar büyük rahatlıktı. Hatta, ilk kez Osmanlı topraklarında bir kadın pantolon giymiştir.
Ve yazımızı Amelia Bloomer’in sözleriyle bitirelim. ‘ Bir kadının kıyafeti onun istek ve ihtiyaçlarına uygun olmalıdır. Kişinin güzellik ve gösterişine katkı koyarken aynı zamanda sağlık, konfor ve kullanışlılık açısından da uygun olmalı, estetiği ikinci planda tutmalıdır.’